Van Gölü’nün tuzlu ve sodalı sularında yaşayan tek balık türü olan inci kefali, av yasağının sona ermesiyle birlikte balıkçı tezgâhlarındaki yerini aldı. Türkiye’de yaşanan genel zam furyası balık fiyatlarına da yansırken, inci kefali 8 tanesi 100 liradan alıcı buluyor. Hem ekonomik fiyatıyla hem de göç esnasında sergilediği eşsiz davranışıyla dikkat çeken bu endemik tür, Vanlı balıkçılar için önemli bir geçim kaynağı olmaya devam ediyor.

Dünyada sadece Van Gölü’nde yaşayan inci kefali, üreme döneminde tatlı sulara doğru göç ederek adeta havada uçarcasına akıntıya karşı zıplayarak ilerliyor. Bu eşsiz doğa olayı her yıl Mayıs-Haziran aylarında yaşanıyor. Yumurtalarını bırakmak için göle dökülen derelere çıkan balıklar, zorlu yolculukları sırasında görsel bir şölene de imza atıyor.

Bu dönemde balıkların üreme sürecini korumak amacıyla 15 Nisan – 15 Temmuz tarihleri arasında av yasağı uygulanıyor. Yasak sürecinin ardından, yaklaşık 20 gündür serbest olan avcılık sayesinde inci kefali yeniden sofralara dönmüş durumda.

Sıcak havaların etkisiyle tezgâhlarda uzun süre dayanması zor olan inci kefali, balıkçılar tarafından buz dolu kaplarda muhafaza edilerek satışa sunuluyor. Kilosu 100 liradan satılan balık, bölge halkı için hem lezzetli bir alternatif hem de ekonomik bir protein kaynağı.

Vanlı balıkçılar, fiyatların son birkaç yıldır benzer seviyelerde kaldığını belirterek, “Her şeye zam geldi ama bu balık fiyatını koruyor. Vatandaş da memnun, biz de memnunuz” diyor.

İnci kefali, geçmişte IUCN Tehlike Altında Türler Listesi’nde yer alıyordu. 1994 yılında “Tehlike Altında” olarak sınıflandırılan tür, koruma çalışmaları sayesinde 2014’te “Tehdit Altında” statüsüne indirildi. Bu süreçte özellikle YYÜ (Yüzüncü Yıl Üniversitesi) ve Doğa Gözcüleri Derneği’nin 1997’den bu yana yürüttüğü koruma stratejileri etkili oldu.

Ancak tüm önlemlere rağmen, özellikle yasak dönemlerinde kaçak avcılık büyük bir sorun olmaya devam ediyor. 1960’larda yılda 600 ton civarında toplanabilen balık miktarı, bugün 15 bin tonlara kadar ulaşmış durumda. Bu da türün üzerindeki baskıyı artırıyor.

Van Gölü’nün eşsiz canlısı inci kefali, yalnızca bir balık değil; aynı zamanda bölgenin ekolojik dengesi, kültürel mirası ve ekonomik umudu. Av yasağının kalkmasıyla birlikte yeniden halkla buluşan bu değerli tür, doğayla uyumlu avcılığın önemini bir kez daha hatırlatıyor.