Türkiye’de mecburi askerlik yapmak istemeyip bedel ödeyenlerle, Avrupa’daki „fiili, fiziki, ülke farklılıkları, iş ve oturma izni riski“ gibi nedenlerle dövizli askerlik yapmak zorunda kalan gençler aynı kaba konulunca kriz büyüdü. İsviçre ve Türk pasaportlular, askerlik nedeniyle takip edilip gözaltına alınmaya başlandı.
Almanya başta olmak üzere bir çok Avrupa ülkesindeki Türk gençleri, 6000 Euro’yu bulan „Dövizle askerlik miktarını“ ödeyemediği için zaten Türk vatandaşlığını bırakıyor. Ancak İsviçre’de sorun daha da büyük. En azından Almanya, Fransa, İtalya, ABD gibi ülkelerde yapılan askerlik, onlar NATO üyesi olduğu için Türkiye’de de sayılıyor. Avrupa’da fiili askerlik yapan bir Türk genci, Türkiye’deki askerlik yükümlülüğünden kurtuluyor. Ancak İsviçre NATO üyesi olmadığı için, Türk gençleri İsviçre’de askerlik yapsa da sıkıntı yaşıyor.
18 yıl önce başlayan ve „İsviçre ve Türk vatandaşı gençlerin askerlik sorununun çözümü“ ile ilgili görüşmeler durdu. İki ülke arasında kriz yaşanıyor. Çünkü Türkiye, İsviçre ve Türk vatandaşı olan gençleri, Türkiye’ye geldiğinde „asker kaçağı“ olarak gözaltına almaya başladı. İsviçre hükümeti, „Türkiye’ye gitmeden önce Türk konsolosluklarında askerliğinizi erteletin ya da bilgi alın“ uyarısı yayınladı.
İsviçre, 2007’de Ankara’yla temasa geçerek, çifte vatandaş Türk kökenli gençlerin askerliklerinin karşılıkla sayılmasını önerdi. Ankara sıcak yaklaştı. Ama gelişme olmadı. Nisan 2010’da İsviçre Dışişleri Bakanlığı, Türkiye ile görüşmeler gerçekleştirdi. Yine olmadı ve 2012’deki konsolosluk görüşmeleri başladı. 2016’ya gelindi, yine çözüm yoktu.
Dövizle askerlik bedeli, Türkiye’deki bedelli askerliğe eşitlenince, yurt dışındaki gençler 6000 Euro’yu ödeyemedi ve Türkiye’ye gidenler, „Asker kaçağı“ olarak gözaltına alınmaya başladı. 2020’de dönemin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, çözüm için İsviçre’ye bir taslak gönderme sözü verdi. Ancak gelişme yoktu. 2021’de İsviçre Ordusu, Türkiye’ye „askerlik hizmetinin karşılıklı tanınması önerisi“ sundu, yine bir cevap gelmedi. En son Temmuz 2025’te, İsviçre Ordusu yetkilileri Türkiye’ye görüşme talebini yeniledi ama „bir görüşme planlanmadığı“ cevabı geldi. 18 yıldır süren kriz, Türk gençlerinin tamamının çifte vatanndaşlığı bırakıp sadece İsviçre pasaportu alması ile bitecek gibi görünüyor. O zaman da Türkiye, dövizle askerlik gelirlerini ve Türk gençlerini kaybetmiş olacak.
