Türkiye, Antep Baklavası ve Malatya Kayısısı gibi tescilli ürünleriyle Avrupa Birliği’nin coğrafi işaretler listesinde Çin’i yakalama hedefine emin adımlarla ilerlerken, en ikonik lezzetlerinden biri olan dönerin kaderi büyük bir tartışmanın merkezinde yer almaya devam ediyor.
euractiv.com’un haberine göre Ankara’nın döner için ‘geleneksel tarif’ koruması talebi, yemeğin ikinci vatanı haline gelen Almanya’nın sert direnişiyle karşılaştı ve bu gastronomik savaşın sonucu Brüksel’de merakla bekleniyor.
AB’nin 1990’larda başlattığı ve Parmigiano peyniri gibi geleneksel ürünleri taklitlere karşı koruyan coğrafi işaretler (Cİ) sistemi, artık küresel bir prestij yarışına dönüştü. Şu anda AB dışı ülkeler arasında 99 tescilli ürünle lider olan Çin’in hemen arkasında, 36 tescilli ürünü ve sırada bekleyen yeni başvurularıyla Türkiye yer alıyor.
İtalyan Qualivita Vakfı Direktörü Mauro Rosati’ye göre, “Türkiye, bu yolla Avrupa’ya daha da yakınlaşarak coğrafi yakınlığını ve turizm potansiyelini kullanarak kaliteli ürünler pazarında güçlü bir konum elde etmeyi amaçlıyor.”
Türkiye’nin coğrafi işaret yarışındaki en büyük sınavı ise döner konusunda yaşanıyor.
Ankara’nın 2022’deki başvurusu, dönerin coğrafi kökenini değil, “Geleneksel Ürün Garantisi” (TSG) statüsüyle otantik tarifini korumayı hedefliyor. Amaç, etin kalınlığından marine süresine kadar standartlar getirerek “gerçek döner” tanımını AB çapında sabitlemek.
Ancak bu talep, dönerin bir sokak lezzeti klasiği haline geldiği ve popülaritesinin zaman zaman sosisliyi bile geçtiği Almanya’da büyük tepkiyle karşılandı.
Alman Tarım Bakanlığı ve Türk kökenli eski Bakan Cem Özdemir, dönerin artık bir “Alman geleneği” olduğunu ve tarifinin Ankara tarafından düzenlenemeyeceğini savunuyor.
Özdemir, sosyal medyada yaptığı paylaşımda, “Burada nasıl hazırlanacağına herkes kendisi karar verebilmeli. Ankara’dan herhangi bir düzenlemeye gerek yok” ifadelerini kullandı.
Türkiye ile Almanya ve Avusturya gibi itiraz eden ülkeler arasındaki ikili görüşmelerin sonuçsuz kalması üzerine, dönerin kaderi artık Avrupa Komisyonu’nun ellerinde. Komisyon sözcüsü, kararın “zamanı gelince” alınacağını belirtirken, bu gastronomik kimlik savaşının ne zaman sonuçlanacağına dair bir takvim henüz açıklanmadı.
